بینش تصمیم گیری خوب

گروهی از بچه ها در نزدیکی دو ریل راه آهن، مشغول به بازی کردن بودند. یکی از این دو ریل قابل استفاده بود ولی آن دیگری غیرقابل استفاده. تنها یکی از بچه ها روی ریل خراب شروع به بازی کرد و پس از مدتی روی همان ریل غیرقابل استفاده خوابش برد.3 بچه دیگر هم پس از کمی بازی روی ریل سالم، همان جا خوابشان برد. قطار در حال آمدن بود ، و سوزن بان تنها می بایست تصمیم صحیحی بگیرد. سوزن بان می تواند مسیر قطار را تغییر داده و آن را به سمت ریل غیرقابل استفاده هدایت کند و از این طریق جان 3 فرزند را نجات دهد و 1 کودک قربانی این تصمیم گردد و یا می تواند مسیر قطار را تغییر نداده و اجازه دهد که قطار به راه خود ادامه دهد.

سوال:

اگر شما به جای سوزن بان بودید در این زمان کوتاه و حساس چه نوع تصمیمی می گرفتید؟

بیشتر مردم ممکن است منحرف کردن مسیر قطار را برای نجات 3 کودک انتخاب کنند و 1 کودک را قربانی ماجرا بدانند که البته از نظر اخلاقی و عاطفی شاید تصمیم صحیح به نظر برسد اما از دیدگاه مدیریتی چطور .... ؟

در این تصمیم، آن 1 کودک عاقل به خاطر دوستان نادان خود (3 کودک دیگر) که تصمیم گرفته بودند در آن مسیر اشتباه و خطرناک، بازی کنند، قربانی می شود.

این نوع معضل هر روز در اطراف ما، در اداره ، جامعه در سیاست و به خصوص در یک جامعه دموکراتیک اتفاق می افتد، اقلیت قربانی اکثریت احمق و یا نادان می شوند.

کودکی که موافق با انتخاب بقیه افراد برای مسیر بازی نبود طرد شد و در آخر هم او قربانی این اتفاق گردید و هیچ کس برای او اشک نریخت. کودکی که ریل از کار افتاده را برای بازی انتخاب کرده بود هرگز فکر نمی کرد که روزی مرگش اینگونه رقم بخورد.

اگرچه هر 4 کودک مکان نامناسبی را برای بازی انتخاب کرده بودند ولی آن کودک تنها قربانی تصمیم اشتباه آن 3 کودک دیگر که آگاهانه تصمیم به آن کار اشتباه گرفته بودند شد. اما با این تصمیم عجولانه نه تنها آن کودک بی گناه وعاقل جانش را از دست داد بلکه زندگی همه مسافران را نیز به خطر انداخت زیرا ریل از کار افتاده منجر به واژگون شدن قطار گردید و همه مسافران نیز قربانی این تصمیم شدند و نتیجه این تصمیم چیزی جز زنده ماندن 3 کودک احمق نبود.

مسافران قطار را می توان به عنوان تمامی کارمندان سازمان فرض کرد و گروه مدیران را همان کودکانی در نظر گرفت که می توانند سرنوشت سازمان (قطار) را تعیین کنند.

گاهی در نظر گرفتن منافع چند تن از مدیران که به اشتباه تصمیمی گرفته اند، منجر به از دست رفتن منافع کل سازمان خواهد شد و این همان قربانی کردن صدها نفر برای نجات این چند نفر است.

زندگی کاری همه مدیران پر است از تصمیم گیری های دشوار ،پس مراقب باشید با عدم اتخاذ تصمیمات صحیح به سبک مدیریتی، به پایان زندگی مدیریتی خود خواهید رسید.

"به یاد داشته باشید آنچه که درست است همیشه محبوب نیست... و آنچه که محبوب است همیشه حق نیست!"

فرازهایی از دانشگاه (3)

بعد از مدتها باز من کمی فرصت پیدا کردن که اینجا چیز بنویسم. واقعا پیدا کردن وقت و اون هم جمع کردن این مطالبی که من دلم می خواد اینجا بگذارم کمی سخته.
تا حالا از ترم اول دانشگاه نوشته ام و حالا بریم سراغ ترم دو.
ترم دو 5 تا درس داشتیم: 1- مدیریت استراتژیک، 2- روشهای تحقیق در علوم اجتماعی، 3- مدیریت مالی و اقتصاد مدیریت، 4- سمینار، 5- اصول بازاریابی
این درسها بجز سمینار که باید در سمینارهای ارایه شده شرکت می کردیم و بعدا راجع به اونها خواهم نوشت، بقیه همگی برای من جالب بودند.
درس مدیریت استراتژیک که به نظر من اصل مدیریته و اگه کسی این درس را خوب بفهمه و شاخ و برگش را شناسایی کنه، یعنی یک دوره MBA گذرونده. یعنی همه ی درسهای این دوره، بخشهایی از این درس را پوشش میده.. مثلا، اصول بازاریابی ، تحلیل محیط و .. همگی بخشهایی از مدیریت استراتژیک است.
خاطرات خوبی از درس مدیریت استراتژیک دارم. استاد درسمون آقای دکتر عطافر بودند، گذشته از سختگیریهای ایشون که بعضی وقتا واقعا اذیت می شدم ولی کلا کلاسشون را دوست می داشتم.
اینجوری بود که کلاس سر وقت شروع می شد، بلافاصله ، استاد حاضر غایب می نمودند، چون قرار بود که هر جلسه، فصلی از کتاب را خونده باشیم و سر کلاس اومده باشیم، استاد صدا می زدند و درس پرسش می نمودند.
خیلی از بچه ها به خاطر همین مسایل، درسشون را حذف کردند ولی من سعی کردم با شرایط کنار بیام و همین باعث شد 20 بگیرم (شاید هم 20 بهم داده باشند ) که خیلی حال داد فکر کنم 5 یا 6 بار درس جواب دادم. با حال بود، همکلاسیها با سن و سال بالا می آمدند و دست و پاشون می لرزید وقتی می خواستند درس جواب بدهند عین بچه کوچولوها
البته اشتباه نشه ها، استاد  بعضی وقتها ، بد جور ضایع می نمودند
درس بعدی روشهای تحقیق در علوم اجتماعی هم درس خوبی بود و با آقای دکتر شاه نوشی ، دکترای جامعه شناسی بود. مطالب جالب، استاد با حال و آمار و ارقام ارایه شده نیز با حال بود.
اصول بازاریابی هم که با خانم دکتر اکبری گذروندیم، کلا 4 روز صبح تا عصر برگزار شد و برای من که تا اون زمان با مفاهیم بازاریابی آشنایی نداشتم، خیلی خوب بود و چیزای زیادی یاد گرفتم.
درس مدیریت مالی هم جذابیت خودش را داشت. آقای صادقی مدیر یکی از کارگذاریهای اصفهان بودند و بخشی از درس را راجع به بورس و مسایل مربوط به سهام و این جور چیزا صحبت کردند.
سمینارها هم که همشون با حال بودند و من سعی می کنم در مورد هر کدوم چیزایی بنویسم
فعلا تا همینجا باشه تا مشروح مطالب را یواش یواش بنویسم.
شاد باشید

فرازهایی از دانشگاه (2)

اول من باید از دوست عزیزم آقای دکتر سالاری بخاطر نکاتی که در مورد وبلاگم گفتند تشکر کنم. اول باید کمی فونت را بزرگتر کنم و دوم اینکه تو هر پست کمتر چیز بنویسم.

تو پست قبلی در مورد درس مدیریت رفتار سازمانی چیزهایی نوشتم که قول دادم نظریه مازلو را که من علاقه ی خاصی هم نسبت بهش دارم بیشتر توضیح بدم. حالا قصد دارم این نظریه را از بیان آقای دکتر فرهنگ هلاکویی نقل کنم که البته کمی با صحبتهای آقای مازلو متفاوته ولی این تفاوت در اصل حالت تکاملی داره و آقای دکتر هلاکویی به نحوی کاملتر توضیح می دهند:

نظریه سلسله مراتب نیازهای انسانی مزلو (Hierarchy of Human Needs) معمولاً به شکل یک هرم متشکل از ۵ یا ۷ طبقه ترسیم می‌شود. این سلسله مراتب از نیازهای ابتدایی در طبقه پایینی شروع شده و هرچه بالاتر می‌رود نیازهای پیچیده‌تر انسانی را معرفی می‌کند که به ترتیب عبارت‌اند از: 1-نیازهای فیزیولوژیک، 2-نیازهای امنیتی، 3-نیازهای عاطفی، 4-نیازهای اجتماعی-احترامی و 5-نیازهای خودشکوفایی. که به نظر آقای دکتر هلاکویی مراحل دیگری اضافه می گردد.

1-physiological needs : نیازهای اولیه انسان مانند غذا،آب ، نیازهای جنسی و ...

2-security and safety needs : نیاز به امنیت برای ادامه حیات

دو نیاز فوق نیازهای واقعی و ضروری انسان محسوب می گردند و خصوصیت آنها آنست که مبتنی بر کمبود اند(Deficiency need) یعنی مثلا با احساس نیاز به آب، با خوردن یکی دو لیوان آب این نیاز برطرف می گردد. نتایج به دست آمده از تحقیقات، نشان می دهد که حدود 90%  انسانها بخاطر عدم رشد انسانی ، احساسی،عاطفی و اخلاقی تا آخر عمر در این مراحل باقی می مانند و اگر هم نشانه هایی از مراحل بعدی در انسانهایی در این سطح دیده شود، بخاطر ارضای نیازهای این دو مرحله ی اول خواهد بود.

نیازهای بعدی را نیازهای بودن یا Being needs می نامند که انسانها این نیاز را باید خودشان ایجاد کنند و خودشان برطرف کنند:

3-Love and Belonging : عشق هنری است آموختنی.

4- Knowledge Needs :نیاز به کسب علم و و آگاهی

5-Art and Beauty needs : نیاز به هنر و زیبایی

6- Self Esteem needs: نیاز به حرمت ، خود دوستی و دگر دوستی و رسیدن به این مرحله که : به جهان خرم از آنم که جهان خرم از اوست...

7-Self Actualization needs : نیاز به خود شکوفایی، تبدیل شدن به درخت و میوه دادن، خود شدن

8-Humanistic and Moralistic principals and Values: نیازهای والای انسانی، عدالت ، حقیقت و آزادی انسانها

نکته ای که بسیار بسیار مهم است آنست که انسانها با شناختی که از خود دارند باید تشخیص دهند در چه مرحله ای از این هرم هستند و چه کارهایی می توانند برای ارتقای خودشان انجام دهند. من همیشه این مراحل را توجه می کردم ولی به تازگی فهمیدم که دانستن این هرم چقدر به پیشرفت آدمها کمک می کنه.

باز هم زیاد نوشتم، بنابر این بقیه حرفا برای پست بعدی باقی می ماند.

فرازهایی از دانشگاه (1)

به تازگی تصمیم گرفته ام که خلاصه ای از چیزایی که می دونم را مکتوب کنم باشد که به درد کس دیگری بخورد..
برای رسیدن به این مهم، از پست قبلی شروع کردم به نوشتن اون چیزایی که فکر می کردم به درد بخور باشه...
و حالا در مورد درس دیگه ای که گذروندم چیزهایی کلی می نویسم
نام درس: مدیریت رفتار سازمانی
این درس در مورد نحوه برخورد مدیران با نیروی انسانی خود صحبت می کند و تمام مباحث حول این موضوع است.
داستان از اینجا شروع میشه که مدیران کسانی هستند که توسط افراد مختلف کارهایی انجام می دهند بنابراین شناخت مدیر از انسانها بسیار  اهمیت داره چون هر انسانی برای خودش بروشوری داره که تازه همیشه در حال تغییر هم هست. مساله مهم دیگه هم اینه که آدمها در راستای اهداف خارج از سازمانی که در اون کار می کنند رفتار می کنند (مثلا رسیدن به اهداف خانوادگی و فردی) و بنابراین طبیعتا انتظاراتی مثل حقوق و دستمزد و پاداش و ... از سازمان دارند.
حال با این تفاسیر ، یک مدیر چطور میتونه توسط این آدمها کار کنه؟
شناخت تفاوتهای انسانها در این زمینه کمک زیادی میکنه:
تفاوت انسانها از دیدگاه مطرح شده به دو شکل مطرح می گردد:
- تفاوتهای فیزیولوژیکی (شامل : مهارتها Skills ، توانمندیها Abilities و کاراکترCharacterو ..)
- تفاوتهای روانشناسی (شامل : شخصیت Personality ، نگرش Attitude ، ادراک Perception ، فرآیند یادگیری Learning Process، خلاقیت Creativity و....)
در این حالت مباحثی در مورد چگونگی تاثیر این تفاوتها در زندگی فردی و کاری افراد عنوان میشه
مثلا در مورد تفاوتهای فیزیولوژیکی افراد می تونیم بگیم که مهارتهای افراد به اندازه ی تواناییهای اونا بالا میره و کاراکتر افراد مجموعه رفتارهای اونهاست و...
در مورد مسایل و تفاوتهای روانشناختی افراد هم نقطه نظراتی هست که مثلا شخصیت و شناخت اون میتونه شاخصهایی برای جلوگیری از قضاوت ایجاد کنه. نگرشها تاثیر عمیقی در عملکرد افراد در زندگی (فردی ، کاری و اجتماعی) خواهد داشت ، ادراک سهم بسیار زیادی در رشد و توسعه شاخصهای مختلف روانشناختی افراد داره و خلاصه این که بسیاری از مسایل ریشه در ادراک و نگرش افراد خواهد داشت.


با توجه به اهمیت بحث ادراک، مدلهای متفاوتی در این زمینه مطرح میشه و نهایتا عواملی به عنوان عوامل بهبود به صورت زیر بیان میشه:
- ذهن شفاف
- بدون پیش داوری
-توانمند از نظر تحلیل یافته های ذهنی
- تخصیص وقت کافی
- کاهش عوامل موثر در تحریف ادراک (کلیشه ای فکر کردن Stereotyping ، تعمیم شخصی Hallo Affect ، فرافکنی Projection)
بحث مهم بعدی در مورد انگیزش است. انگیزش هم مانند ادراک نه تنها در مورد سازمان بحث می کنه بلکه اثرات عینی در زندگی آدم بوجود میاره. مهمترین مساله ای که شاید برای ما ایرانیها از اهمیت بیشتری برخوردار باشه ، خودانگیختگیه.
انگیزش عبارتست از یک تحریک درونی به منظور یک تحرک بیرونی که از طریق تامین نیاز به تنش رسیده افراد میسر می شود.
این نیاز به تنش رسیده برای افراد منحصر به فرد است.
با این تعریف ، میشه در مورد خود انگیختگی گفت که انسان می تواند خود را تحریک به انجام اموری کند که در راستای اهداف اوست که  البته این مساله همتی والا طلب می کند..
در رابطه با این مساله نظریه هایی مورد بحث قرار می گیره مثل نظریه برابری (هر فرد خود را با دیگران مقایسه می کند و داده ها و ستاده های خود را ارزیابی می کند و نهایتا احساسی خواهد داشت که تاثیر مستقیم در عملکرد او می گذارد) ، نظریه آلورفر ERG (همواره باید ارزش و وزن مسایل فکری را در نظر داشته باشیم یعنی مشغله های ذهنی می تواند از کامیابی در نیازهای رشد برخوردار شود)، نظریه VRoom یا Proter & Lowler (عوامل انگیزشی باید برای فرد مهم و قابل دستیابی باشد)و نظریه هرزبرگ ( تاثیر دو عامل اصلی بهداشتی و انگیزشی  به عنوان عوامل حفظ وضعیت موجود و ارتقای وضعیت موجود) که نکته بسیار عمیقی که در این مبحث ذهن من را به خودش مشغول کرد عنوان شدن نظرات مازلو بود در مورد نیازهای بشری که ترجیحا در پستی اختصاصی به این موضوع می پردازم.
مباحث بعدی در مورد نحوه ایجاد تحول در خود و یا افراد دیگر صحبت می کنه که مدلهای متفاوتی از جمله مدل  کرت - لوین (برای ایجاد تغییر ابتدا باید وضعیت موجود را نقد کرد و ذهن را به سمت خروج از انجماد کشاند، سپس تغییر را اعمال کرده و با به دست آمدن نتایج مطلوب ذهن را در حالت جدید انجماد مجدد نماییم) مورد بررسی قرار می گیره و در این مورد همواره نکته ای مطرح میشه که همیشه در برابر تغییرات مقاومت وجود داره که باید همواره به دلایل آن توجه خاص داشت.


مباحث بعدی در مورد ارتباط موثر و مدل پنجره جوهری بود که در پست بعدی به اون می پردازم.

شروع دوره ای جدید اما متفاوت

تو پست قبلی قول دادم که در مورد درس خوندنم توضیحاتی بدم. این مدت درگیر امتحانها بودم و نرسیدم اینجا را آپ دیت کنم.


دروس اولین ترم درسی شامل مدیریت رفتار سازمانی، تحقیق در عملیات، آی تی، اقتصاد و حسابداری بود.
حسابداری که در مورد تکنیکهای مختلف صحبت می کرد و هر چند من قبلا با این تکنیکها آشنا نبودم ولی دانستنش برام جالب بود و حداقل فهمیدم حسابدار ها چه جور کارهایی انجام میدن.
آی تی را هم کاملا می شناختم و درسی نسبتا غذاب آور بود چون دایما مطالبی تکراری را می شنیدم ولی این هم به نوبه خودش اونقدرا هم بد نبود.
سه تا درس باقیمونده خیلی برام جذاب بودند. مسایلی را مطرح می کردند که واقعا کاربردی بود.
درس تحقیق در عملیات که عملا راههای برنامه ریزی را برای کارخانجات مطرح می کرد و بیشتر در مورد مباحث تولید و مهندسی صنایع راهکارهایی ارایه می داد که درسی جذاب برای من بود از این جهت که با روشهای کاربردی ریاضی در برنامه ریزی آشنا شدم.
درس شیرین بعدی، درس اقتصاد بود. آقای دکتر ساسان ، استاد ما بودند و من نه تنها درس اقتصاد را تا حدی آشنا شدم بله ایشان درسهایی در زندگی به ما ارایه می کردند.
یادمه جلسه اول یا دوم بود که در مورد انسانهای اجتماعی و انسانهای اولیه صحبت می کردند. تفاوتهای اینها مواهب غصبی یا غیر غصبی، جنگ طلبی و اهل گفتگو بودن، پس انداز، سعی در بهبود شرایط از راههای انسانی و ... بود. ایشون با چه علاقه ای تدریس می کردند. هیچوقت یادم نمیره زمانی که در مورد نهاد قافیه حرف زدند. می گفتند این نهاد قافیه است که همه را به بیراهه می کشه.
تعریف می کردند از نوشته های در و دیوار که در جایی نوشته بوده در قیامت می پرسند که چه دین داری و نه این که چه دیناری جمع کرده ای و این را به نقد گرفته بودند. معتقد بودند که فعالیت اقتصادی جزیی از دین است و اگر کسی بتواند فعالیت اقتصادی کند عین دینداری اوست.
در مورد کتابهای بسیار ارزنده ای صحبت می کردند مثل تکاپوی جهانی ( ژان ژاک سروان شرایبر)، کوچک زیباست (ای. اف. شوماخر)، ثروت ملل(آدام اسمیت)، سرگذشت مسعودی( مسعودمیرزا ظل السلطان)، روح ملتها (ترجمه مهندس بازرگان)، گنج شایگان(محمد علی جمالزاده) و کتابهای دیگه ای که همشون بسیار ارزشمند اند.
یک بار در مورد عقل و عشق اینگونه گفتند:
عقل = خود را دوست داشتن
عشق= دیگری را دوست داشتن
در مورد آدام اسمیت و نیچه داستانهایی تعریف کردند که هنوز صدای ایشون تو گوشم هست اونجایی که منحنی عرضه و تقاضا را توضیح می دادند و یا اونجایی که در مورد زندگی سخت نیچه و فیلم ساخته شده ی هنگامی که نیچه گریست صحبت می کردند....
نیچه: در درون هر انسانی یک نابغه وجود دارد که این نابغه در صورتی که اراده کند فیلسوفانی شکوفا می شوند و در صورتی که انگیزه داشته باشد موفقیت ارزشی و انگیزشی به دست می آید. 
ایشون در مورد آزادی ، اقتصاد آزاد ، نهاد ها و خیلی مباحث دیگه صحبت کردند و یک مساله را همیشه و همیشه مد نظر داشتند: نهاد سازی
اقای دکتر ساسان از جمله اقتصاد دانهایی هستند که معتقد به نهاد سازی و نهادینه کردن مسایل هستند.
در کلاس ایشون بود که یک سری تناقضاتی که همیشه بهشون فکر می کردم، را شناسایی کردم. اونجایی که در مورد علوم مختلف توضیح دادند و دسته بندی جالبی از علوم را مطرح کردند: 1- مکانیکال 2- ارگانیکال 3- پاراداینامیکال
تازه متوجه شدم که انسانها بخاطر چند وجهی بودن ، متفاوتند و میشه همه انسانها را دوست داشت بخاطر اینکه همه ذاتا می خواند که خوب باشند ولی دیدگاههای متفاوته که همیشه تناقضات را بوجود میاره. چقدر قشنگ اینجور مسایل را توضیح می دادند...
در هر حال که این کلاس تحولی فکری در من ایجاد کرد که خیلی خیلی نیازمندش بودم و همیشه از استاد ، ممنون و سپاسگزار خواهم بود .


آخی! دلم برا کلاسهای استاد تنگ شد و هر چی یادم بود نوشتم.....
یک درس دیگه از ترم اول می مونه و اون هم مدیریت رفتار سازمانیه، هر چند خود منبع معرفی شده اونقدر به دل من ننشته ولی مسایلی تو اون مطرح بود که تو پست بعدی می نویسم.
قافیه اندیشم و دلدار من
گویدم مندیش جز دیدار من
(اینم به یاد استاد که دستور دادند به قافیه فکر نکنیم و نهاد قافیه را بگذاریم کنار....)